Hikmetyar Kabil’e geri dönüyor

Serdar Demirel - Yeni Akit

Genç nesil Gülbeddin Hikmetyar’ı pek bilmez. O, Rus iÅŸgaline karşı baÅŸlatılan Afgan cihadının efsanevi liderlerindendi. 1996 yılında Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinden sonra 20 yıl baÅŸkente giremedi. 2001 yılına kadar Ä°ran’da kaldı. Hizbi Ä°slâmî’nin lideri Hikmeytar bugünlerde yeniden Kabil’e dönme hazırlıkları içinde.

Hikmetyar, ince siyasi retorik kullanmasına raÄŸmen Ä°ran’ı en sert eleÅŸtirenlerden. Afganistan’ın yaÅŸadığı kaosun en önemli müsebbiblerinden birisi olarak Ä°ran’ı görür. Yakın çevresine Ä°ran’ın 11 Eylül sonrası ABD ile anlaÅŸarak kendisini öldürmek istediÄŸini de anlatmıştır. 

Şöyle ki, İranlı yetkililer 3 gün içerisinde ülkeyi terk etmesini isterler. Hikmetyar hazırlanmak için 3 gün ister ve fakat kimseye haber vermeden hemen o gün Afganistan sınırından içeriye girer. Zira tehlikeyi sezmiştir.

Hikmetyar, buradan iliÅŸki içinde olduÄŸu Ä°ranlı bir generali uydu telefonuyla arar. Arkasından oradan ayrılır. Ayrıldıktan 2 dakika sonra ABD’nin pilotsuz uçakları telefon görüşmesi yaptığı yeri bombalar. Hikmetyar bunu, Ä°ran ve ABD’nin kendisine karşı ortak suikast giriÅŸimi olarak yorumlar.

Belli bir süredir Hikmetyar ve Kabil yönetimi arasında yapılan gizli görüşmelerin nihayete erme noktasına geldiÄŸi anlaşılıyor. Yakında Kabil’e gidip yerleÅŸebileceÄŸini kendisine yakın kaynaklar haber vermekteler. Bir taraftan anlaÅŸma neticelendirilmeye çalışılırken diÄŸer taraftan da Kabil içerisinde ona uygun bir yer bakmaya devam ediyorlar.

Hükümet Taliban tarafından sıkıştırılmış durumda.  Taliban içerisinde de birden fazla yöneliÅŸ var. Bunlardan Afganistan sınırları içerisinde olan güçlü bir ekip hükümetle uzlaÅŸmadan yana. Tam da burada Hikmetyar’a büyük görevler düşmektedir. Zira ne zaman görüşmeler olumlu gitse gizli bir el devreye girip görüşmeleri sabote ediyor. 

En son Taliban lideri Molla Ahtar Mansur 20 Mayıs 2016 tarihinde böylesi bir görüşme trafiğinin ortasında ABD tarafından öldürüldü.

Hikmetyar, 11 Eylül sonrası ABD’nin Afganistan’ı iÅŸgal etmesine karşı çıkmış, Cemiyeti Ä°slâmî gibi iÅŸbirliÄŸi içerisine girmemiÅŸti. Bu tutumunu hâlâ sürdürmektedir. Dolayısıyla zor zamanlarda takındığı bu tavrından dolayı muhalifler indinde saygı da kazanmış bulunmaktadır.

Bir diÄŸer önemli nokta, Taliban öncesi Afganistan’ın en güçlü hareketlerinden olan Hizbi Ä°slâmî Hikmetyar’ın birçok etkili elemanı hükümet içerisinde önemli görevler üstlenmiÅŸlerdir. Bunlardan bazıları bakanlık da yapmıştır. Bunların da hükümeti Hikmetyar’ın denklem içerisine alınmasında ikna ettiÄŸi bilinmektedir. 

Hikmetyar’ın hükümetle uzlaÅŸmasının Pakistan’ın hoÅŸuna gitmeyeceÄŸi yorumları da yapılmaktadır. Pakistan istihbaratının Pakistan içerisinde faaliyet gösteren Taliban kadroları üzerinde etkisinin olması daha da dikkatli davranmasını gerektirmektedir. 

Hikmetyar’ın geri dönmesinin önünde küresel engeller de mevcuttur. Bunların başında geleni ise, Hikmetyar’ın ABD’nin terörist listesinde yer almasıdır. Hikmetyar’ın iÅŸgalcilere karşı direnişçilere verdiÄŸi destek ve kendisine baÄŸlı direnişçilerin düşük yoÄŸunluklu da olsa eylemleri terörizme destek olarak görülmektedir. 

Bunun için kendisinden gerek yerel gerekse küresel “Ä°slâmî terörizmi (!)” kınaması istenmektedir. Böylece ismi bu kara listeden silinebilir ve sistem içine alınabilir. Ancak bunu kabul etmediÄŸi için ara bir formül aranmaktadır. 

Bu görüşmelerden elbette ABD’nin haberi var. ABD’nin onayı olmadan Kabil hükümetinin böylesi bir giriÅŸimde bulunması da düşünülemez. ABD Afganistan’da istediÄŸini elde edememiÅŸtir. Dolayısıyla bir çıkış yolu aradığı da bir sır deÄŸildir.

Bu geliÅŸmelerin ışığında Afganistan’a baktığımızda yakın gelecekte önemli geliÅŸmeler olabileceÄŸini söyleyebiliriz.